امامت در کودکی

امامت در کودکی و سرگردانی شیعیان

امام جواد در حدود ۸ سالگی، به امامت رسید.[۵۸] به دلیل پایین بودن سن وی، شیعیان درباره امام پس از امام رضا اختلاف پیدا کردند و برخی به دنبال عبدالله بن موسی رفتند، اما طولی نکشید او را شایسته امامت ندانستند و از او روگرداندند.[۵۹] برخی به احمد بن موسی گرویدند و شماری نیز به واقفیه پیوستند.[۶۰] با این حال، بیشتر اصحاب امام رضا (ع) به امامت امام جواد معتقد شدند.[نیازمند منبع] منابع علت این اختلاف را کودکی جوادالائمه دانسته‌اند. به گفته نوبختی علت پیدایش این اختلاف، آن بود که آنان بلوغ را از شرایط امامت می‌دانستند.[۶۱] 

منش رفتاری امام جواد (ع)در انفاق

نام‌ آن حضرت، محمد؛ کنیه‌اش ابوجعفر یا ابوجعفر ثانی ‏[۱]‎ و لقبِ جواد و تقی از القاب معروفش بوده است. ‏[۲]‎ نام پدرش علی، نام مادرش را سبیکه‌ی نوبیه،‏[۳]‎ سکینه‌ی مریسیه ‏[۴]‎ و ریحانه ‏[۱]‎ گفته‌اند و نام دیگری که علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) بر او گذاشت خیزران بوده است.‏[۵]‎

از میان امامان معصوم(ع)، آن حضرت کم‌سن‌و‌سال‌ترین امام بود؛ زیرا هفت سال و اندی داشت که به امامت رسید و حدود هفده سال عهده‌دار این مسؤلیت بود و سرانجام در سن ۲۵ سالگی به شهادت رسید.

آن حضرت در حالی که عمری کوتاه داشت و از جایگاه سیاسی- اقتصادی بایسته‌ای در عراق برخودار نبود، مورد بی‌مهری گروه‌هایی از مردم قرار گرفته بود؛ گروهی از آنان در رهبری وی تشکیک کرده و بر امامت جدّش موسی بن جعفر(ع) توقف کردند؛ گروهی به برادرش احمدبن‌موسی گرویدند ‏[۶]‎ و دسته‌ای به عبدالله‌بن‌موسی – برادر دیگر آن حضرت – روی آوردند و او را به امامت برگزیدند.‏[۷]‎ آن امام همام همچون اجداد بزرگوار خود، همواره ساده و زاهدانه زیست؛ امّا در عرصه‌های مختلف زندگی؛ از جمله در امر معیشت مردم؛ همراه و حامی آنان ـ به‌خصوص قشر آسیب‌پذیر جامعه ـ بود و هرآن‌چه از مال و ثروت دراختیار داشت، از آنِ خود نداسته، به فقیران و درماندگان عطا می‌کرد؛ ازجمله وجوهات و موقوفات ارسال شده از قم را به مصرف فقرا و مستمندان رساند و استفاده‌ی خود از آن‌ها را در امور شخصی نه‌تنها مجاز نمی‌دانست، بلکه میل و رغبتی نیز به آن‌ها نداشت. از همین رو، وقتی حسین مکاری، به محضر آن حضرت رسید و به ذهنش آمد که با فراهم آمدن شرایط رفاهی آن حضرت در بغداد، دیگر برایش عزمی در بازگشت به مدینه نخواهد بود، به او فرمود: ای حسین[مکاری] نان جو و نمک نیم‌کوفته‌ی در حرم جدم رسول خدا(ص) برایم محبوب‌تر از آن است که مرا در آن می‌بینی.‏[۸]‎

زندگینامه امام جواد (ع)

حضرت امام محمد تقی جوادالأئمه علیه السلام

امام نهم شیعیان حضرت جواد (ع ) در سال 195هجری در مدینه ولادت یافت .

نام نامی اش محمد معروف به جواد و تقی است .

القاب دیگری مانند : رضی و متقی نیز داشته ، ولی تقی از همه معروفتر می باشد . مادر گرامی اش سبیکه یا خیزران است که این دو نام در تاریخ زندگی آن حضرت ثبت است .

امام محمد تقی (ع ) هنگام وفات پدر 8 ساله بود . پس از شهادت جانگداز حضرت رضا علیه السلام در اواخر ماه صفر سال 203ه مقام امامت به فرزند ارجمندش حضرت جوادالأئمه (ع ) انتقال یافت .

مأمون خلیفه عباسی که همچون سایر خلفای بنی عباس از پیشرفت معنوی و نفوذ باطنی امامان معصوم و گسترش فضایل آنها در بین مردم هراس داشت ، سعی کرد ابن الرضا را تحت مراقبت خاص خویش قرار دهد .

" از اینجا بود که مأمون نخستین کاری که کرد ، دختر خویش ام الفضل را به ازدواج حضرت امام جواد (ع ) درآورد ، تا مراقبی دایمی و از درون خانه ، بر امام گمارده باشد . رنجهای دایمی که امام جواد (ع ) از ناحیه این مأمور خانگی برده است ، در تاریخ معروف است " .

فرق انسان کامل با معصوم در چیست؟

با تحلیل «انسان کامل» و بررسى ابعاد گوناگون آن، درمى یابیم که معصومان، به صورت عام و رسول اکرم صلى الله علیه و آله، صدیقه طاهره علیهاالسلام و دوازده امام علیهم السلام به صورت خاص، تنها مصادیق حقیقى «انسان کامل»اند.

یک. مفهوم کمال

واژه «کمال» در جایى به کار می‌رود که یک چیز، پس از آنکه «تمام» هست (یعنى همه آنچه که براى اصل وجود آن لازم است، به وجود آمد)، باز درجه بالاترى و از آن درجه بالاتر، درجه بالاتر دیگرى هم می‌تواند داشته باشد.

به چه دلیل وجود امام ضروری است؟

دلایل موجود در این زمینه را مى ‌توان به سه دسته کلى تقسیم کرد:

1- دلایل قرآنى، 2- روایات پیامبر اکرم‌(ص)، 3- براهین عقلى

1- دلائل قرآنی:

الفت: از دیدگاه قرآن، رهبرى و امامت امت، اصالتاً باید به دست معصوم و دور از هر گونه کژى باشد. این نکته به تعابیر مختلفى در قرآن بیان شده است؛ از جمله هنگامى که حضرت ابراهیم‌ علیه السلام به امامت رسید و خداوند به او فرمود: إِنِّى جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً؛(1)حضرت ابراهیم‌ علیه السلام آن منصب الهى را براى فرزندانش درخواست کرد؛ ولى پاسخ آمد: «لایَنالُ عَهْدِى الظَّالِمِینَ»؛ (2) «عهد من به ستمکاران نمى‌رسد».

آیه بالا نشان مى ‌دهد که امامت منصبى الهى است - نه به انتخاب افراد - و به کسانى اعطا مى‌ شود که از هر ظلمى (اعتقادى، اخلاقى و رفتارى) پاک و مبرّا باشند و نفى مطلق ظلم، مساوى با عصمت است.

ب: در آیه ابلاغ نیز مى‌ فرماید: «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ». (3) این مسئله به دنبال تحقق (معرفى و اعلام ولایت امیرمؤمنان ‌علیه السلام در غدیر خم) آیه اکمال دین نازل شد. بنابراین خداوند با اعلام ولایت و جانشینى حضرت على‌علیه السلام، کامل شدن دین اسلام را اعلام کرد و فرمود: «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً»؛(4)

آیا عقل و منطق می گوید پیامبر (ص) برای خود جانشین تعیین کرد یا نه؟

بدون شک آیین اسلام یک آیین«جهانى»و«جاودانى» است،و طبق صریح آیات قرآن مخصوص به زمان و مکان معینى نمى باشد.این نیز جاى تردید نیست که در زمان وفات پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) این آیین آسمانى از جزیره عربستان فراتر نرفته.از سوى دیگر سیزده سال از عمر پیامبر(صلى الله علیه وآله) در مکّه تنها به مبارزه با شرک و بت پرستى گذشت، و ده سال دیگر عمر پیامبر(صلى الله علیه وآله) که از زمان هجرت آغاز شد و دوران شکوفایى اسلام بود نیز بیشتر به «غزوات» و جنگ هاى تحمیلى دشمنان سپرى شد.گرچه پیامبر(صلى الله علیه وآله) شب و روز به تبلیغ و تعلیم مسائل اسلامى مى پرداخت و اسلام نوپا را در تمام ابعاد معرّفى مى کرد، ولى باز مسلّماً تحلیل بسیارى از مسائل اسلامى نیاز به زمان بیشترى داشت، و مى بایست شخصى همانند پیامبر(صلى الله علیه وآله) این مسئولیّت سنگین را بعد از او بر عهده گیرد.از همه اینها گذشته پیش بینى وضع آینده، و فراهم آوردن مقدّمات تداوم مکتب از مهم ترین امورى است که هر رهبرى به آن مى اندیشد، و هرگز به خود اجازه نمى دهد که این مسئله اساسى را به دست فراموشى بسپارد.از اینها که بگذریم پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) براى ساده ترین مسائل زندگى گاه دستوراتى بیان کرده، آیا براى مسئله خلافت و زعامت و امامت مسلمین نباید برنامه اى تعیین کند؟!مجموع این جهات سه گانه، دلیل روشنى است بر این که پیامبر(صلى الله علیه وآله)حتماً روى مسئله تعیین جانشین اقدام کرده است.

منبع: 50 درس اصول عقائد برای جوانان آیت الله العظمی مکارم شیرازی ص61